Áburðargjöf til gjalda

Rauðrifsið fær gjöf á næsta ári, gasgrillið fær ekkert.

Sumarið 2011 verður áburðargjöfin tekin með trompi, lítill poki af Blákorni ætti að koma manni langt.

Blákorn er klórsnauður NPK-áburður* með kalki, magnesíum, brennisteini og bór, skv. vef Byko. Húsasmiðjan útskýrir stafina eitthvað á þessa leið:
N - Köfnunarefni = Framleiðsla og vöxtur.
P - Fosfór = Orkubúskapur, rótarkerfi og vefir.
K- Kalí= Vatnsbúskapur, rótarkerfi og vefir.

Nokkra punkta um áburð setur Vilmundur Hansen niður í pistlinum "Áburðarmolar", á síðunni 'ræktaðu garðinn þinn' á facebook 6. apríl 2009:

- Varasamt er að bera meira en 10-15 grömm af tilbúnum áburði kringum ungar trjáplöntur sem nýbúið er að gróðursetja. Þremur til fjórum árum seinna má auka skammtinn í 30- 40 grömm.- Áburðarsölt í tilbúnum áburði leysast upp á nokkrum vikum ef honum er dreift á yfirborð. - Áburður má ekki lenda upp við stofn plantna heldur á að dreifa honum um það bil 5 til 10 sm frá þeim.

Kornin eiga víst ekki að snerta plöntur beint, hvorki rætur né annað, því þær draga í sig vökva og virka eins og salt (brennir arrrhh).

Fyrir þá sem hugsa illa í fermetrum og grömmum er meðfylgjandi tafla af Gardabaer.is mjög handhæg (sami texti er á vef Húsasmiðjunnar):

	Fyrri áburðargjöf ca. 15. maí	Seinni áburðargjöf ca. 15.-20. júní	Dæmi um áburðartegund	Athugasemd
Grassvæði	3 kg/100 fermetra	2 kg/100 fermetra	Blákorn/Graskorn
Sumarblóm	3-5 kg/100 fermetra		Blákorn
Fjölæringar	3 kg/100 fermetra	2 kg/100 fermetra	Blákorn
Matjurtir	10 kg/100 fermetra	3-5 kg/100 fermetra	Blákorn og Þrífosfat	Til helminga af hverri teg.
Tré og runnar	10 grömm pr. plöntu		Blákorn/Trjákorn	ca. kúfuð matskeið

Auglýsing úr DV 7. maí 1997

Hversu oft?
Líkt og fram kemur í grein um tré og runna í DV 3. júní 1998 skal bera áburð á "í gróandanum eða frá því að jörð þiðnar og fram á mitt sumar en helst ekki síðar." Byko.is segir að bera skuli Blákorn á um 3-4 sinnum yfir vaxtartímann frá maí fram í miðjan júlí.

Þessi umfjöllun er úr grein í Mbl. 11. maí 1997:

"YFIRLEITT er sá gróður sem fer í algjöra vanhirðu sá gróður sem ekki fær áburð. Það er sá gróður sem lýsnar og maðkurinn sækir fyrst í. Það er beint samhengi á milli trjánna, runnanna, blómanna og grassins og við þurfum að gefa þessu öllu áburð tvisvar og helst þrisvar á sumri," segir Jón Júlíus Elíasson, skrúðgarðyrkjumeistari. Margir hafa það fyrir reglu að gefa áburð 20. maí, 20. júní og 20. júlí.
[1] Fyrsta áburðargjöfin á að vera með köfnunarefnisríkum áburði, (t.d. græðir 1a eða græðir 6) en köfnunarefnið örvar vöxt plantnanna og nýtist því vel þegar þær eru að koma úr vetrardvala.[2] Síðan er gott að gefa blákorn eða köfnunarefni í annað skipti um það bil 20. júní. Köfnunarefnisríkan áburð á hins vegar ekki að gefa síðsumars, því að það er ekki rétt að pína plöntur til þess að halda áfram vexti fram á haustið. [3] Þess vegna er rétt að gefa fosfór- og kalíríkan áburð í kringum 20. júlí. Fosfór og kalí fara ofan í rótina og stöngulinn og byggja plönturnar upp fyrir vetrardvalann auk þess sem fosfórinn nýtist vel á blómgunartímanum í júlí og ágúst.

Auglýsing úr Mbl. 4. maí 2003

Köfnunarefni er ríkt í kaffikorg sem fellur til á flestum betri heimilum, ekki verra að geta nýtt hann. Sú saga gengur að kaffikorgur sé súr, en hið rétta mun vera að sýran fari að mestu úr við uppáhellingu.

Hreinn Óskarsson skógarvörður gefur í skyn að byrja megi að bera á gjafir strax í apríl í grein á rit.is, það er væntanlega háð því að frost sé úr jörðu:

Spurning sem margir hafa velt fyrir sér er hvenær má bera á gróður að vori. Þetta er breytilegt og fer m.a. eftir tíðarfari. Vitað er að rótarvöxtur hefst áður en laufblöð fara að springa út. Í tilraun sem gerð var með áburðargjöf á skógarplöntur hér á landi kom í ljós að þær nýttu áburð sem var borinn á í lok apríl. Um var að ræða birki og greni og voru þessar tegundir ekki byrjaðar að laufgast á þessum tíma, en rótarvöxtur var hins vegar byrjaður. Flest ár má bera á trjáplöntur í byrjun maí og þá ætti áburðurinn ekki að fara til spillis í vorrigningum. Ef seinleystur áburður er notaður má bera á fyrr, enda leysist slíkur áburður upp á nokkrum mánuðum og jafnvel árum.

Frost fer fyrr úr jörðu þegar um pottaðar plöntur er að ræða og minna þarf að hafa áhyggjur af vorleysingum í slíku vernduðu umhverfi.

Afganskur bóndi ber áburð á valmúablóm - kakoola.com

Verð
Verðið á Blákorni virðist svipað 2010 og það var í verðkönnun NS 2009 hér að neðan, Byko selur pokann á 1.190 og Garðheimar á 1.430 kr.

	5 kg poki
Blómaval	1.699
Býflugan og blómið	1.245
Garðheimar	1.290
Olís	1.320
N1	1.495
Byko	1.290

* NPK hlutföllin í Blákorni eru 12-12-17 og á meindyravarnir.is hvert þessara efna útskýrt:

KÖFNUNAREFNI (N)
Köfnunarefni er í próteini, hvötum og blaðgrænu. Skortur dregur úr vexti, einkum blaða. Ungar jurtir verða ljósgrænar en eldri gular og visnar. Grös skríða fljótt. [...]

Köfnunarefni eykur blaðvöxt. Köfnunarefnisríkar blöndur gefur maður gjarnan snemma á vorin. Eftir því sem líður á sumarið gefur maður gjarnan blöndu með litlu köfnunarefni. Mikil köfnunarefnisgjöf mið- eða síðla sumars leiðir til mikils vaxtar fram eftir hausti og eru plöntur þá ver búnar undir veturinn. Haustið er tími "herðingar fyrir veturinn".

FOSFÓR (P)
Fosfór er í kjarnsýrunum og efnum sem notuð eru við orkuflutning. Skortur dregur úr vexti. Litur plantna verður dökkgrænn eða blágrænn. Rætur verða óeðlilega litlar og blómgun seinkar. Flestar jurtir þurfa 1-1,8kg. á þúsund fermetra á ári.

Fosfór skortur hefur áhrif á blómgun og er plöntunum nauðsylegt, þó í litlu magni. Skorti þrífosfat, minnkar vetrarþol. Þrífosfat hefur reynst vel gegn mosa í grasflötum.

[Vilmundur Hansen bætir við í grein um jarðveg í DV 8. maí 2003: Fosfór eykur rótarvöxt, flýtir fyrir blómgun, aldin- og fræmyndun. Fosfórskortur lýsir sér í því að blöðin verða rauðblá á neðra borði en síðan gul. Rótarvöxtur verður rýr og það dregur úr blómgun.]

KALÍ (K)
Kalí er nauðsynlegt vegna salt- og sýrujafnvægis, en er ekki í lífrænum efnum í jurtunum. Skortur veldur grágrænum, gulgrænum eða gulum lit. Nytjatún þurfa allt að 10 kg á þúsund fermetra á ári.

Kalí hefur áhrif á vöxt rótarkerfisins og eykur vetrarþol, er nauðsynlegt. Talsvert kalí er í íslenskum jarðvegi og þarf því ekki að gefa mikið K á útjörð og móa, t.d. fyrir beit húsdýra eða með litlum skógarplöntum.

[Vilmundur Hansen bætir við í DV 8. maí 2003: Kalí er nauðsynlegt við ljóstillífun sem er undirstaðan í lífstarfsemi plantnanna. Kalí eykur frostþol, mótstöðu gegn þurrki og sveppasjúkdómum. Skortur lýsir sér í því að ung blóð verða gul og visna, einkum á blaðjöðrunum. Gott er að bera á aukaskammt afkali um miðjan júlí til að draga úr líkum á kali.]

Auglýsing úr riti Garðyrkjufélags Íslands
dreift með Mbl. 27. maí 2010